ΜΝΗΜΕΙΑ ΗΡΩΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΤΡΙΚΑΛΩΝ

ΧΩΡΙΑ ΔΗΜΩΝ ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ - ΠΥΛΗΣ - ΦΑΡΚΑΔΩΝΑΣ

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ Ηρώον Καλαμπάκας

Το μνημείο ηρώων της Καλαμπάκας βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του Μητροπολιτικού Ναού Αγίου Βησσαρίωνος της πλατείας «Γ. Δημουλά και Δ. Καραμίδα» της πόλης.

Πρόκειται για μια συμπαγή μαρμάρινη στήλη, σχήματος ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου, διπλής όψεως, η οποία είναι τοποθετημένη πάνω σε ένα τετράγωνο μαρμάρινο βάθρο.

Όλο μαζί εδράζεται σε μια τετράγωνη λιθόκτιστη εξέδρα ύψους 50 εκ. Στις γωνίες της εξέδρας υπάρχουν τέσσερις μαρμάρινοι κιονίσκοι, οι οποίοι συνδέονται μεταξύ τους με σωληνωτά κιγκλιδώματα.

Η προτομή του Παπα-Θύμιου Βλαχάβα βρίσκεται στην πλατεία Ρήγα Φεραίου της Καλαμπάκας, πλάι με την προτομή του Χριστόδουλου Χατζηπέτρου.

Πρόκειται για μια μαρμάρινη προτομή του τιμώμενου προσώπου, η οποία είναι τοποθετημένη πάνω σε ένα βάθρο, μια όρθια μαρμάρινη στήλη, σχήματος ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου, η οποία εδράζεται σε μία τετράγωνη μαρμάρινη βάση.

Η προτομή του Χριστόδουλου Χατζηπέτρου βρίσκεται στην πλατεία Ρήγα Φεραίου της Καλαμπάκας, πλάι στην προτομή του Παπα-Θύμιου Βλαχάβα..

Η προτομή του Μητροπολίτη Σταγών και Μετεώρων Σεραφείμ βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του Μητροπολιτικού Ναού Αγίου Βησσαρίωνος, της πλατείας «Γ. Δημουλά και Δ. Καραμίδα» της πόλης.

Πρόκειται για μαρμάρινη προτομή του τιμώμενου προσώπου, η οποία είναι τοποθετημένη πάνω σε ένα βάθρο, μια όρθια μαρμάρινη στήλη, σχήματος ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου η οποία εδράζεται σε μία τετράγωνη βάση δύο επιπέδων.

Το μνημείο ηρώων της Αγίας Παρασκευής Καλαμπάκας βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού. Αναγέρθηκε το 1984, από τον μορφωτικό Σύλλογο του χωριού.

Πρόκειται για μια επιτύμβια πλάκα, σχήματος ορθογώνιου παραλληλεπίπεδου που στην κορυφή της καταλήγει σε σχήμα (V). Είναι τοποθετημένη πάνω σε ένα μαρμάρινο βάθρο και όλο μαζί εδράζεται πάνω σε μια τετράγωνη μαρμάρινη εξέδρα δυο επιπέδων.

Το μνημείο ηρώων του Βιτουμά βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού. Πρόκειται για μια ορθογώνια παραλληλεπίπεδη, επιτύμβια στήλη, κατασκευασμένη με μωσαϊκό μάρμαρο, τοποθετημένη πάνω σε ένα μαρμάρινο βάθρο, και όλο μαζί εδράζεται πάνω σε μια τετράγωνη τσιμεντένια εξέδρα. Την κορυφή της στήλης κοσμεί ένα επιστέγασμα τύπου κιονόκρανου.

Στην πρόσοψη της επιτύμβιας στήλης, υπάρχει ένα εγχάρακτο ένα κλαδί δάφνης, σύμβολο της ειρήνης, της δόξας και της τιμής και στο πλάι αναγράφεται η φράση: «ΠΕΣΑΜΕ ΓΙΑ ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΙ ΛΕΥΤΕΡΙΑ».

Το παλαιότερο ηρώο του χωριού Αύρας βρισκόταν στον χώρο του ναού Αγίου Αθανασίου.

Το νεότερο ηρώο βρίσκεται σήμερα στην πλατεία «Ηρώων και Εθνικής Αντίστασης». Πρόκειται για μια επιτύμβια τσιμεντένια στήλη που καταλήγει σε ένα μαρμάρινο πυραμοειδή επιστέγασμα και όλο μαζί είναι τοποθετημένο πάνω σε μια τσιμεντένια βάση.

Το μνημείο των ηρώων της Νέας Ζωής βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού.

Πρόκειται για ένα μνημείο ταφικού τύπου, μια σύνθεση ναόσχημου κτίσματος, που αποτελείται από δύο παραστάδες - κίονες, σχήματος ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου, πάνω στους οποίους στηρίζεται ο θριγκός. Το επιστήλιο, η ζωφόρος και το τύμπανο του αετώματος, περιβάλλονται με γείσα. Οι δύο κίονες πλαισιώνουν μια επιτύμβια μαρμάρινη πλάκα, πάνω στην οποία υπάρχει ανάγλυφη παράσταση ενός αρχαιοελληνικού θέματος: Ένας πολεμιστής, που κείτεται νεκρός στο έδαφος, με γυμνό σώμα και με τα μοναδικά προσωπικά του αντικείμενά, την περικεφαλαία, το δόρυ και την ασπίδα του.

Ηρώον Βλαχάβας 1ον

Το μνημείο ηρώων Βλαχάβας βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του δημοτικού σχολείου του χωριού.

Πρόκειται για μια όρθια στήλη, πυραμοειδούς σχήματος, με ορθομαρμάρωση, τοποθετημένη πάνω σε ένα βάθρο τετράγωνο ορθογώνιο παραλληλόγραμμο και όλο μαζί εδράζεται πάνω σε μια τετράγωνη μαρμάρινη βάση. Περιμετρικά, στις γωνίες της βάσης υπάρχουν τέσσερις μαρμάρινοι κιονίσκοι οι οποίοι κοσμούν και οριοθετούν το μνημείο.

Το μνημείο του παπά Θύμιου Βλαχάβα βρίσκεται στον χώρο του πάρκου αναψυχής του χωριού Βλαχάβας, επί της επαρχιακής οδού Σκεπαρίου – Βλαχάβας.

Πρόκειται για μια ορειχάλκινη προτομή τοποθετημένη πάνω σε μια μαρμάρινη στήλη με ορθομαρμάρωση, η οποία είναι τοποθετημένη πάνω σε ένα τσιμεντένιο πλακόστρωτο βάθρο, κτισμένο με τσιμεντόλιθους. Το μνημείο εδράζεται πάνω σε μια μεγάλη, τετράγωνη, πλακόστρωτη εξέδρα, κτισμένη με τσιμεντόλιθους η οποία έχει τέσσερα σκαλοπάτια πρόσβασης και περιμετρικά κοσμείται και οριοθετείται με δέκα μεταλλικά κολονάκια που συνδέονται μεταξύ τους με αλυσίδες.

Το μνημείο ηρώων της Διάβας βρίσκεται στην πλατεία του ναού Αγίου Δημητρίου του χωριού. Πρόκειται για μια μαρμάρινη επιτύμβια πλάκα, πυραμοειδούς σχήματος, την κορυφή της οποίας, κοσμεί ένα ολόγλυφο μαρμάρινο ανθέμιο, που έχει ως διακοσμητικό θέμα, ένα άνθος αγιοκλήματος να ξεπροβάλει μέσα σε έναν ελικοειδές κάλυκα.

Το μνημείο ηρώων του Καστρακίου βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού.

Πρόκειται για μια μαρμάρινη συμπαγή στήλη, σχήματος οβελίσκου, την κορυφή της οποίας κοσμεί ένα ολόγλυφο ανθέμιο με δύο κάλυκες. Είναι τοποθετημένη πάνω σε ένα μαρμάρινο βάθρο δύο επιπέδων και εδράζεται σε μια τσιμεντένια βάση με τέσσερις μαρμάρινους κιονίσκους στις γωνίες να κοσμούν και να οριοθετούν τον χώρο.

Το μνημείο ηρώων του Καστρακίου βρίσκεται στην επαρχιακή οδό Σερβίων - Ελάτης Καλαμπάκας, στη θέση όπου παλαιότερα, υπήρχε ο κοινωνικός νερόμυλος του χωριού και εκεί στις 22 Σεπτεμβρίου 1944, οι Γερμανοί εκτέλεσαν 13 Καστρακινούς. Το μνημείο ανεγέρθηκε από τον Δήμο Καλαμπάκας και τα εγκαίνιά του έγιναν στις 29/10/2017.

Πρόκειται για μια ορθογώνια παραλληλεπίπεδη, μαρμάρινη επιτύμβια στήλη, τοποθετημένη σε ένα μαρμάρινο τετράγωνο βάθρο δύο επιπέδων.

Ηρώον Κρύας Βρύσης

Το μνημείο ηρώον Κρύας Βρύσης βρίσκεται στην αμφιθεατρική πλατεία του χωριού, έναντι του ναού Αγίου Μηνά.

Πρόκειται για μια μαρμάρινη στήλη σχήματος κόλουρης πυραμίδος που την κορυφή της κοσμεί μια κορωνίδα. Η στήλη είναι τοποθετημένη πάνω σε ένα μαρμάρινο τετράγωνο βάθρο τριών επιπέδων. Στο πρώτο επίπεδο του βάθρου υπάρχουν περιμετρικά τέσσερις μαρμάρινοι κιονίσκοι, οι οποίοι συνδέονται μεταξύ τους με αλυσίδες και οριοθετούν τον χώρο.

Ηρώον Μεγάλης Κερασιάς

Το μνημείο ηρώων της Μεγάλης Κερασιάς βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του ναού Αγίου Νικολάου. Ανεγέρθηκε το 1997 από τον Μορφωτικό, Εκπολιτιστικό Σύλλογο και την οικονομική συνδρομή του Κυριάκου Χ. Ζήση.

Πρόκειται για μια μαρμάρινη στήλη σχήματος κόλουρης πυραμίδας, που την κορυφή της επιστεγάζει ένα μαρμάρινο γείσο, το οποίο αναπτύσσεται πυραμοειδές, σε τρία επίπεδα.

Ηρώον Ορθοβουνίου 1ον

Το μνημείο βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του ναού αγίων Κων/νου και Ελένης του χωριού.

Πρόκειται για μια όρθια επιτύμβια στήλη, σχηματιζόμενη από πέντε ανισομεγέθεις μαρμάρινες πλάκες, η μία πίσω από την άλλη με ελαφριά κλήση προς τα πάνω. Την κορυφή της στήλης, που καταλήγει σε πυραμοειδούς απόληξη, κοσμεί ένας ολόγλυφος μαρμάρινος αετός, με ανοιγμένα τα φτερά, που συμβολίζει τη δύναμη, την άγρυπνη επιτήρηση, τη γενναιότητα, την ελευθερία και την αναγέννηση.

Το μνημείο βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του εξωκλησιού του χωριού Ιωάννου του Προδρόμου.

Πρόκειται για ένα λιθόκτιστο βάθρο το οποίο εδράζεται σε μια τετράγωνη πλακόστρωτη βάση. Πάνω στο βάθρο υπάρχει τοποθετημένη λοξά, μια μαρμάρινη πλάκα, πάνω στην οποία αναγράφονται εγχάρακτα τα εξής:

Το μνημείο ηρώων Σαρακίνας βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού.

Πρόκειται για μια επιτύμβια στήλη σχήματος ορθογώνιου παραλληλεπίπεδου τοποθετημένη σε ένα μαρμάρινο βάθρο. Την κορυφή της στήλης κοσμεί ένα ορειχάλκινο ολόγλυφο πουλί με ανοιχτά φτερά, πάνω σε ένα μαρμάρινο βάθρο, σχήματος εξάγωνου πρίσματος. Το πουλί μάλλον παραπέμπει σε περιστέρι.

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΧΑΣΙΩΝ Ηρώον Ασπροκκλησιάς

Το μνημείο ηρώων Ασπροκκλησιάς βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού, παραπλεύρως του κοινοτικού καταστήματος.

Πρόκειται για ένα μνημείο ταφικού τύπου, μια σύνθεση που αποτελείται από δύο ορθογώνιους παραλληλεπίπεδους κίονες με κιονόκρανα πάνω στους οποίους στηρίζεται ένα αέτωμα. Το τύμπανο του αετώματος, το οποίο περιβάλλεται με γείσο, κοσμείται με ένα ανάγλυφο διακοσμητικό ανθέμιο. Το αέτωμα, οι δύο κίονες κι ένας στυλοβάτης, πλαισιώνουν μια μαρμάρινη πλάκα, πάνω στην οποία υπάρχει ανάγλυφη παράσταση, που εικονίζει τον Αχιλλέα χτυπημένο από το βέλος του Πάρη, στη δεξιά φτέρνα του και πεσμένο στη γη, λίγο πριν από τον θάνατό του. Η εικόνα παραπέμπει στο σύμβολο του ήρωα, που δεν είναι μόνο πολεμιστής αλλά κυρίως άνθρωπος που ξεπερνάει τα εμπόδια και τις δοκιμασίες και με τον δικό του αγώνα κερδίζει την Αθανασία.

Ηρώον Αγιόφυλλου

Το μνημείο ηρώων Αγιόφυλλου βρίσκεται στην πλατεία Αγίου Νικολάου του χωριού.

Πρόκειται για μια μαρμάρινη σύνθεση που αποτελείται από μια όρθια στήλη ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου, η οποία καταλήγει στην κορυφή της σε μια κόλουρη πυραμίδα την κορυφή της οποίας κοσμεί ένας μαρμάρινος ολόγλυφος αετός, με ανοιχτά φτερά, που συμβολίζει τη δύναμη, την άγρυπνη επιτήρηση, τη γενναιότητα, την ελευθερία και την αναγέννηση. Στην πρόσοψη της στήλης υπάρχει ένας ορειχάλκινος ανάγλυφος σταυρός, που περικλείεται από δύο κλάδους δάφνης και στη συνέχεια αναγράφονται εγχάρακτα τα ονόματα των πεσόντων ως εξής:

Το μνημείο ηρώων Θεοτόκου βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του δημοτικού Σχολείου του χωριού.

Πρόκειται για μια στήλη, με μωσαϊκό μάρμαρο, σχήματος κόλουρης πυραμίδας, με βάση, η οποία εδράζεται πάνω σε ένα λίθινο βάθρο δύο επιπέδων.

Το μνημείο ηρώων Αγναντιάς βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού έναντι του ιερού ναού Αγίου Γεωργίου.

Πρόκειται για μια μαρμάρινη στήλη σχήματος κόλουρης πυραμίδας, που την κορυφή της κοσμεί ένας ολόγλυφος μαρμάρινος αετός, καθήμενος πάνω σε ένα μαρμάρινο βάθρο, σύμβολο δύναμης, άγρυπνης επιτήρησης, γενναιότητας, ελευθερίας και αναγέννησης.

Το μνημείο ηρώων Σταγιάδων βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού έναντι του ιερού ναού Ευαγγελισμός της Θεοτόκου και του δημοτικού σχολείου του χωριού.

Πρόκειται για μια μαρμάρινη στήλη με ορθομαρμάρωση, σχήματος κόλουρης πυραμίδας, που στην κορυφή της αναπτύσσεται μια πυραμίδα με ανισομεγέθη τετράγωνα, μαρμάρινα πλακίδια.

Το μνημείο ηρώων Αχλαδέας βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού, πλάι σε ένα πανύψηλο κυπαρίσσι. Ανεγέρθηκε το 1970 από την κοινότητα Αχλαδέας.

Πρόκειται για μια ορθογώνια παραλληλεπίπεδη, συμπαγή μαρμάρινη στήλη, τοποθετημένη σε ένα μαρμάρινο βάθρο δύο επιπέδων.

Το μνημείο ηρώων του Γάβρου βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού. Πρόκειται για μια ορθογώνια παραλληλεπίπεδη, συμπαγή μαρμάρινη επιτύμβια στήλη, τοποθετημένη σε ένα μαρμάρινο βάθρο, και όλο μαζί εδράζεται πάνω σε μια τετράγωνη μαρμάρινη εξέδρα με τέσσερις κιονίσκους στις γωνίες, που κοσμούν και οριοθετούν το μνημείο, καθώς ενώνονται μεταξύ τους με αλυσίδες. Η πρόσβαση στο μνημείο γίνεται από τα δύο σκαλοπάτια με ορθομαρμάρωση που οδηγούν στην εξέδρα.

Το μνημείο ηρώων Αγίου Δημητρίου βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού. Πρόκειται για μία συμπαγή μαρμάρινη στήλη, διπλής όψεως (πρόσθια και οπίσθια πλευρά), τοποθετημένη πάνω σε ένα βάθρο ορθογώνιο παραλληλόγραμμο, το οποίο εδράζεται πάνω σε μια βάση με ορθομαρμάρωση δύο επιπέδων. Η βάση περιστοιχίζεται από τέσσερις κιονίσκους που συνδέονται μεταξύ τους με αλυσίδες και οριοθετούν το μνημείο.

Ηρώον Κακοπλευρίου

Το μνημείο ηρώων Κακοπλευρίου βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού όπισθεν του ιερού ναού Αγίου Νικολάου του χωριού.

Πρόκειται για μια όρθια μαρμάρινη στήλη, σχήματος ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου, με ορθομαρμάρωση, η οποία στην κορυφή της καταλήγει σε ένα περιμετρικό γείσο. Την στήλη πλαισιώνουν δεξιά κι αριστερά δύο μαρμάρινα κολωνάκια. Η σύνθεση αυτή είναι τοποθετημένη πάνω σε ένα μαρμάρινο πυραμοειδές βάθρο τριών επιπέδων και εδράζεται σε μια πλακόστρωτη εξέδρα, η οποία συνδέεται με την πλακόστρωση της πλατείας.

Ηρώον Ξηροκάμπου

Το μνημείο ηρώων Ξηροκάμπου βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού έναντι του ιερού ναού Αγίου Χαραλάμπους και του δημοτικού σχολείου του χωριού.

Πρόκειται για μια μαρμάρινη στήλη με ορθομαρμάρωση, σχήματος κόλουρης πυραμίδος, που στο γείσο της κορυφή της, κοσμεί ένας ολόγλυφος μαρμάρινος αετός με ανοιχτά φτερά, σύμβολο δύναμης, άγρυπνης επιτήρησης, γενναιότητας, ελευθερίας και αναγέννησης.

Ηρώον Οξύνειας 1ον

Το μνημείο ηρώων Οξύνειας βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού έμπροσθεν του ιερού ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου, του χωριού.

Πρόκειται για μια μαρμάρινη στήλη σχήματος τριγωνική κόλουρης πυραμίδας, η οποία είναι τοποθετημένη πάνω σε ένα ορθογώνιο παραλληλεπίπεδο μαρμάρινο βάθρο δύο επιπέδων. Την κορυφή της στήλης κοσμεί ένας ολόγλυφος ορειχάλκινος σταυραετός με ανοιχτά φτερά, σύμβολο δύναμης, άγρυπνης επιτήρησης, γενναιότητας, ελευθερίας και αναγέννησης.

Στη θέση «Βελίκα» της Οξύνειας (Μερίτσας) έχει στηθεί μνημείο για τους πεσόντες ήρωες της Μάχης της Μερίτσας που συνέβη στις 12-02-1943.

Ένα περαστικό τάγμα Ιταλών ζήτησε «πλιάτσικο». Οι κάτοικοι με επικεφαλής τον παπα-Χρήστο Μπατσογιάννη αντέδρασαν και οι Ιταλοί για αντίποινα έκαψαν το χωριό. Οργανώθηκε αμέσως αντάρτικο από τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής και δόθηκε αποφασιστική μάχη στα στενά της Βελίκας, όπου το Ιταλικό τάγμα εξολοθρεύτηκε. Στις 12 Φεβρουαρίου γιορτάζεται η μνήμη των πεσόντων ηρώων της μάχης της Μερίτσας στο μνημείο που έχει στηθεί στη θέση «Βελίκα», με επιμνημόσυνη δέηση και παράθεση από την κοινότητα φαγητού στους παρευρισκομένους.

Το μνημείο Σκεπαρίου βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού, μπροστά από το κοινοτικό κατάστημα.

Πρόκειται για μια επιτύμβια στήλη, σχήματος κόλουρης πυραμίδας, τοποθετημένη σε ένα μαρμάρινο βάθρο, και εδράζεται σε μια τετράγωνη λίθινη βάση.

Την κορυφή της στήλης, κοσμεί ένα ολόγλυφο μαρμάρινο ανθέμιο, διπλής όψεως, που έχει ως διακοσμητικό θέμα, ένα άνθος αγιοκλήματος να ξεπροβάλει μέσα σε έναν ελικοειδές κάλυκα.

Το μνημείο ηρώων της Παναγίας (Κουτσούφλιανης) βρίσκεται σε μια νησίδα ανάμεσα από το δημοτικό σχολείο και της Ιεράς Μονής Γεννήσεως της Θεοτόκου Παναγίας. Στην μικρή αυτή πλατεία υπάρχουν τρία μνημεία.

Το μνημείο ανεγέρθηκε το 2001 και το έργο φιλοτέχνησε ο Δημήτρης Παρώνης.

Το μνημείο «Η μάνα της Κουτσούφλιανης» βρίσκεται σε μια νησίδα ανάμεσα από το δημοτικό σχολείο και της Ιεράς Μονής Γεννήσεως της Θεοτόκου Παναγίας.

Ανεγέρθηκε το 1997 από τον Λαογραφικό & Μορφωτικό Σύλλογο Παναγίας.

Πρόκειται για ένα μαρμάρινο γλυπτό έργο που παριστάνει μια ολόσωμη γυναικεία μορφή, η οποία παραπέμπει στην Κουτσουφλιανή μάνα που αναγκασμένη στον εκπατρισμό, κρατάει στο ένα της χέρι το παιδί της και στο άλλο της την λιγοστή πραμάτεια της, οδεύοντας αγέρωχη προς την ελεύθερη Ελλάδα.

Η προτομή του Ιωάννη (Τζων) Δ. Σίττα βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του δημαρχιακού καταστήματος. Πρόκειται για μια μαρμάρινη προτομή, του τιμώμενου προσώπου τοποθετημένη πάνω σε μια λιθόκτιστη στήλη, σχήματος ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου. Στην πρόσοψη της στήλης υπάρχει εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα πάνω στην οποία αναγράφεται εγχάρακτα ο φορέας ανέγερσης της προτομής: «ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΠΑΝΑΓΙΑΣ 1997».

Ηρώον Παναγίας (Κουτσούφλιανη) 4ον

Ένα άλλο μνημείο Ολοκαυτώματος της Κουτσούφλιανης βρίσκεται στην εθνική οδό Τρικάλων – Ιωαννίνων, λίγο έξω από τον οικισμό της Τοπικής Κοινότητας Παναγίας. Ανεγέρθηκε εκεί, για να θυμίζει στους περαστικούς τις διανοητικές και ψυχικές δυνάμεις του ανθρώπου και τις ικανότητες που κατέχει, οι οποίες χαρακτηρίζονται από μεγάλη τόλμη, ακόμη και αυτοθυσία μπροστά στην επιδίωξη ενός υπέρτατου σκοπού!

Το μνημείο Ολοκαυτώματος της Κουτσούφλιανης βρίσκεται στον Πλατανιστό, οικισμό της Τοπικής Κοινότητας Παναγίας.

Πρόκειται για μια όρθια μαρμάρινη στήλη σχήματος ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου που στην κορυφή της ξεπηδούν ολόγλυφες φλόγες που συμβολίζουν την πυρπόληση του χωριού. Η στήλη είναι τοποθετημένη πάνω σε ένα κυκλικό τσιμεντένιο βάθρο.

Το ηρώον Κορυδαλού βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού και στον προαύλιο χώρο του ναού Αγίου Νικολάου.

Πρόκειται για έναν οβελίσκο, μια συμπαγή στήλη από μωσαϊκό μάρμαρο σχήματος κόλουρης πυραμίδας και χρώματος γκρι, που στην κορυφή της, ως επιστέγασμα καταλήγει σε μια κωνική πυραμίδα. Η στήλη είναι τοποθετημένη πάνω σε ένα τετράγωνο βάθρο, δύο επιπέδων, από το ίδιο υλικό και εδράζεται πάνω σε μια εξέδρα κτισμένη με τσιμεντόλιθους. Η εξέδρα είναι περιφραγμένη με μεταλλικά κιγκλιδώματα, που οριοθετούν τον χώρο.

Ηρώον Μαλακασίου

Το μνημείο ηρώων Μαλακασίου βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του ναού Αγίου Νικολάου.

Πρόκειται για μια μαρμάρινη συμπαγή στήλη, σχήματος ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου, τοποθετημένη πάνω σε ένα βάθρο δύο επιπέδων.

Στην πρόσοψη της στήλης, στο πάνω μέρος υπάρχει ανάγλυφη παράσταση που εικονίζει δύο ελληνικές σημαίες σε θέση χιαστί, να στεφανώνονται από ένα δάφνινο στεφάνι. Είναι τα ιερότερα σύμβολα του ελληνικού έθνους, που περικλείουν στις πτυχές τους, τους αγώνες, τις θυσίες και τις μαρτυρίες της ελληνικής ψυχής. Εκφράζουν δε την εθνική ενότητα, την πίστη και ενσαρκώνουν τα οράματα του ελληνικού λαού για ελευθερία και δημοκρατία.

Το μνημείο ηρώων πεσόντων της Πεύκης βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του ναού Αγίου Νικολάου στην κεντρική πλατεία του χωριού.

Πρόκειται για μια όρθια μαρμάρινη στήλη σχήματος ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου,

η οποία καταλήγει στην κορυφή της σε ένα επιστέγασμα με δύο αετώματα, ένα στην πρόσθια και ένα στην οπίσθια πλευρά. Τα τύμπανα των αετωμάτων περιβάλλονται με γείσα, ενώ τις δύο κορυφές των αετωμάτων στολίζουν δύο ακρωτήρια.

Το μνημείο ηρώων της Τρυγόνας βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού έμπροσθεν του Κοινοτικού Γραφείου του χωριού.

Πρόκειται για μια όρθια μαρμάρινη στήλη, σχήματος κόλουρης πυραμίδας, με ορθομαρμάρωση, που στο γείσο της κορυφή της υπάρχει ένα μαρμάρινο πουλί, που παραπέμπει στο περιστέρι της ειρήνης. Η στήλη είναι τοποθετημένη πάνω σε ένα λιθόκτιστο τετράγωνο βάθρο και εδράζεται σε μια πλακόστρωτη επιφάνεια, η οποία συνδέεται με την πλακόστρωση της πλατείας. Στην πρόσοψη του βάθρου υπάρχει μαρμάρινη επιγραφή στην οποία αναγράφεται: «ΔΩΡΕΑ ΑΦΟΙ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΤΖΗΜΑ».

Το μνημείο Ηρώον «Υπέρ πεσόντων αστυνομικών» βρίσκεται στην εθνική οδό Τρικάλων – Ιωαννίνων, λίγο έξω από τον οικισμό της Τρυγόνας.

Στο σημείο που βρίσκεται το μνημείο, το 2005 συνέβη ένα τραγικό συμβάν, δολοφονήθηκαν δύο αστυνομικοί εν ώρα καθηκόντων. Η Ενώσεων Αστυνομικών Υπαλλήλων Ιωαννίνων για να τιμήσει την μνήμη των δολοφονημένων αστυνομικών ανήγειρε αυτό το μνημείο και κάθε χρόνο τελεί τρισάγιο.

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΥΜΦΑΙΩΝ Ηρώον Κονισκού

Το μνημείο ηρώων βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του ναού Αγίου Γεωργίου του χωριού. Πρόκειται για μια σύνθεση αποτελούμενη από δύο μαρμάρινες επιτύμβιες πλάκες και ανάμεσά τους ορθώνεται ένας κίονας με ραβδώσεις παράλληλες, ως προς τη διεύθυνσή του. Ο κίονας στηρίζεται πάνω σε βάση ενώ στην θέση του κιονόκρανου είναι τοποθετημένος ένας ολόγλυφος ακτινωτός ήλιος και στο μέσον του προβάλλει ανάγλυφο ένα ανθρώπινο πρόσωπο.

Ηρώον Γερακαρίου

Το μνημείο ηρώον Γερακαρίου βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του κοινοτικού καταστήματος, παραπλεύρως της κεντρικής πλατείας του χωριού.

Πρόκειται για μια όρθια μαρμάρινη στήλη σχήματος ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου, που την κορυφή της, ως κορωνίδα, κοσμεί ένας ολόγλυφος μαρμάρινος δαυλός με φλόγα. Η στήλη είναι τοποθετημένη πάνω σε μια τετράγωνη μαρμάρινη βάση.

Το μνημείο Καλιθέας βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού.

Πρόκειται για μια μαρμάρινη στήλη σχήματος κόλουρης πυραμίδας, στην κορυφή της οποίας υπάρχει ένα περιμετρικό γείσο και πάνω σ’ αυτό αναπτύσσεται μια πυραμοειδή απόληξη, τριών επιπέδων. Η στήλη εδράζεται πάνω σε ένα μαρμάρινο βάθρο, δύο επιπέδων με ορθομαρμάρωση. Στην πρόσοψη της στήλης υπάρχει εγχάρακτη η φράση: «ΥΠΕΡ ΠΕΣΟΝΤΩΝ», η οποία πλαισιώνεται από δύο κλάδους δάφνης. Σε μια ανεξάρτητη μαρμάρινη πλάκα, σχήματος ορθογώνια παραλληλόγραμμη, αναγράφονται τα εξής:

Το μνημείο των ηρώων του Λογγά βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού.

Πρόκειται για μια μαρμάρινη όρθια επιτύμβια πλάκα, τοποθετημένη πάνω σε μία τετράγωνη, μαρμάρινη εξέδρα, δύο επιπέδων. Στις γωνίες του πρώτου επιπέδου ορθώνονται τέσσερις μεταλλικοί πάσσαλοι οι οποίοι συνδέονται μεταξύ του με αλυσίδες και οριοθετούν το μνημείο. Στο πίσω μέρος του μνημείου είναι αναρτημένη επάνω στον ιστό η ελληνική σημαία.

Το πρώτο και παλαιότερο μνημείο βρίσκεται στο δυτικό μέρος της πλατείας του χωριού κοντά στην εκκλησία. Ανεγέρθηκε το 1952 επί προέδρου της κοινότητας Κωνσταντίνου Παπανικολάου.

Πρόκειται για μια επιτύμβια στήλη, σχήματος κόλουρης πυραμίδας η οποία στην κορυφή της καταλήγει σε πυραμοειδούς σχήματος. Είναι κατασκευασμένη από κράμα υλικών, τσιμέντου και λευκό γαρμπίλι, (μωσαϊκό) και τοποθετημένη πάνω σε ένα τετράγωνο παραλληλόγραμμο βάθρο, το οποίο εδράζεται πάνω σε μια λιθόκτιστη μαρμάρινη βάση. Στις τρεις όψεις του μνημείου υπάρχουν εντοιχισμένες μαρμάρινες πλάκες πάνω στις οποίες αναγράφονται εγχάρακτα τα ονόματα των πεσόντων.

Το νέο μνημείο βρίσκεται πάνω σε έναν λόφο, στην είσοδο του χωριού μεταξύ Μαυρελίου και Αχελινάδας.

Πρόκειται για μια σύνθεση λίθινης και μαρμάρινης κατασκευής, αποτελούμενη από δύο ανισοϋψή, τοιχία, ύψους 5 μέτρων το ένα και 3 μέτρα το άλλο, κτιστά με ορθογώνιες πέτρες, λιθοδομημένα πάνω σε μαρμάρινα βάθρα. Οι κορυφές των τοιχίων καταλήγουν σε σχήμα επικλινές (αντίθετα η μία με την άλλη) και επιστεγάζονται με μαρμάρινες πλάκες.

Το ηρώον της Αχελινάδας βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του ιερού ναού Αγίου….. Πρόκειται για ένα λιθόκτιστο μνημείο με ακανόνιστους λίθους. Ως επιτύμβια στήλη έχει ένα όρθιο τοιχίο, σχήματος ορθογώνιου παραλληλεπιπέδου που στην κορυφή καταλήγει στη δεξιά πλευρά σε μια προεξοχή, με κορωνίδα ένας λίθο σε σχήμα (v).

Το ηρώον Φλαμπουρεσίου βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του ναού Αγίου Νικολάου του χωριού.

Πρόκειται για έναν οβελίσκο από μωσαϊκό μάρμαρο, που καταλήγει σε ένα γείσο και επεκτείνεται στην κορυφή του, σε με μια πυραμοειδούς σχήματος κορωνίδα.

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ

Η έρευνα καταγραφής και μελέτης των μνημείων ηρώων του νομού Τρικάλων ξεκίνησε τον Φεβρουάριο και ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2023. Εντοπίστηκαν, φωτογραφήθηκαν, καταγράφηκαν και μελετήθηκαν όλα τα μνημεία της εδαφικής περιφέρειας του νομού Τρικάλων, από μικρούς οικισμούς, κοινότητες, πόλεις, συνοικίες και πρωτεύουσες, όλων των Περιφερειακών Ενοτήτων των τεσσάρων δήμων (Τρικκαίων, Μετεώρων, Πύλης και Φαρκαδώνας). Ευχαριστώ θερμά τον κ. Στέργιο Κουτή, Διοικητικό Υπάλληλο της Οικονομικής Εφορίας Τρικάλων, για την σημαντική βοήθειά του, στην καταγραφή των μνημείων κατά τις επιτόπου επισκέψεις μας στα χωριά των Τρικάλων. Στα χωριά του νομού Τρικάλων, στη συντριπτική τους πλειονότητα, υπάρχει ένα μόνο ηρώο, το οποίο αποτελεί το επίκεντρο των εορταστικών εκδηλώσεων, εθνικών εορτών και επετείων, με κατάθεση στεφάνων και λουλουδιών, με απαγγελίες ποιημάτων και με λόγους. Τα ηρώα συνήθως είναι τοποθετημένα είτε σε κεντρικό σημείο του χωριού ή κοντά στα σημαντικά κτήρια της πολιτικής και θρησκευτικής ζωής, και της ιστορίας του τόπου, όπως στην κεντρική πλατεία, στον περίβολο του κοινοτικού καταστήματος, της εκκλησίας ή του δημοτικού σχολείου. Η πρακτική της ανέγερσης ηρώων ακολουθεί τη συνήθεια να αναγείρεται στήλη ή πλάκα ή γλυπτό σύμπλεγμα σε καίρια σημεία του χωριού. Τα υλικά κατασκευής και η μορφή των ηρώων ποικίλουν. Συνήθως είναι φτιαγμένα από μάρμαρο ή άλλου είδους παρόμοιο σκληρό πέτρωμα, ενώ το μνημείο μπορεί να ενσωματώνει (ή σε κάποιες περιπτώσεις να αποτελείται μόνο από) μεταλλική πλάκα. Οι πιο συνηθισμένες μορφές είναι μαρμάρινη στήλη με βάση, ή μαρμάρινη πλάκα με βάση. Στην στήλη, στην πλάκα ή στη βάση του ηρώου συνήθως είναι γραμμένα τα ονόματα των πεσόντων, ενώ συχνές είναι και οι εγχαράξεις, τα ανάγλυφα και τα ολόγλυφα στοιχεία είτε με σύμβολα πολεμικά είτε με επιγραφές. Τις στήλες συχνά στεφανώνουν μαρμάρινα ή μεταλλικά, εγχάρακτα ή ανάγλυφα στεφάνια, σταυροί, διάφορες παραστάσεις ή άλλα σύμβολα, ανάλογα με το γεγονός -πρόσωπα στο οποίο είναι αφιερωμένο το ηρώο. Στην μελέτη περιγράφονται οι έννοιες μνημείο-μνήμη-ταυτότητα και αναλύεται η μεταξύ τους σχέση. Παράλληλα γίνεται αναφορά στους ποικίλους συμβολισμούς και τα νοήματα που αποδίδονται στα μνημεία. Με την ελπίδα να έχει εμφιλοχωρήσει στις σελίδες αυτής της ιστοσελίδας το ουσιώδες και η α-λήθεια της μνήμης, που νικάει τον θάνατο, εύχομαι το έργο αυτό να προκαλέσει έμπνευση και δημιουργικό ενδιαφέρον για τις νεότερες γενιές. Δημήτρης Τσιγάρας